De balans laat zien wat een bedrijf bezit en hoe dit gefinancierd is. Het begrijpen van de balans is essentieel om tot een juiste analyse van een aandeel te komen. In dit artikel lopen we de belangrijkste posten bij langs.
De meeste beursgenoteerde bedrijven publiceren financiële overzichten in het Engels, we gebruiken daarom de Engelse terminologie.
Bezittingen en schulden
Allereerst maken we de belangrijkste scheiding aan op de balans, namelijk die van bezittingen en schulden.
1. Assets
Dit zijn alle bezittingen van de onderneming. Deze bestaan onder andere uit kasgelden, vastgoed, investeringen, fabrieken etc.
2. Liabilities
Alle schulden van een onderneming. Deze bestaan onder andere uit schuld, crediteuren, hypotheken et cetera.
Korte- en lange termijn
Nu hiervan kennis hebben, kunnen we direct een tweede scheiding aanbrengen. Zowel de Assets als de Liabilities dienen nogmaals te worden onderverdeeld, namelijk in:
a. Current <1 jaar
- Assets (bezittingen) die binnen een jaar omgezet kunnen worden in geld
- Liabilities (schulden) die binnen een jaar moeten worden afgelost.
Voorbeelden:
Kasgelden zijn een current asset. De kaspositie is namelijk direct toegankelijk mocht het bedrijf deze willen aanspreken. Crediteuren (schulden aan leveranciers) moeten doorgaans binnen enkele maanden worden betaald en dienen dus te worden gezien als current liability.
b. Long Term >1 jaar
- Assets die niet op korte termijn omgezet kunnen worden in geld.
- Liabilities die na meer dan een jaar moeten worden terugbetaald.
Voorbeelden:
Een bedrijf in het bezit van een fabriek dient als long term asset te worden gezien. Een fabriek kan doorgaans niet van de een op andere dag worden verkocht. Een hypotheekschuld op een bedrijfspand dient te worden gezien als long term liability, vaak is de looptijd zelfs langer dan 10 jaar.
Indeling balans
Nu we dit weten is het tijd om de indeling van de balans er opnieuw bij te pakken. Deze ziet er als volgt uit:
Assets (Bezittingen)
- Current assets (Toegankelijk < 1 jaar)
- Long-term assets (Toegankelijk > 1 jaar)
- Total assets (Het totaal van alle bezittingen)
Liabilities (Schulden)
- Current liabilities (Schulden die < 1 jaar afgelost moeten worden)
- Long term liabilities (Schulden die > 1 jaar afgelost moeten worden)
- Total liabilities (Totaal van alle schulden)
Laten we voor de duidelijkheid alle posten nog eenmaal bij langslopen:
1a. Current assets
Deze post bevat zoals eerder aangegeven bezittingen die gemakkelijk toegankelijk zijn binnen een jaar. Hiermee kunnen de dagelijkse kosten van het bedrijf worden betaald. Voorbeelden van current assets zijn:
- Liquide middelen (bank/ kas)
- Kortlopende effecten
- Voorraden (grondstoffen of producten)
- Debiteuren
1b. Long-term assets
Deze post bevat bezittingen die niet gemakkelijk omgezet kunnen worden in geld om kosten te betalen. Een pand of fabriek heeft weliswaar een hoge waarde, maar er moet dan wel een koper zijn om deze prijs te betalen. Meestal lukt dit niet direct. Voorbeelden van long-term assets zijn:
- Vastgoed
- Machines
- Inventaris
- Intellectuele eigendommen
2a. Current liabilities
Deze post bevat kortlopende schulden die binnen 1 jaar voldaan moeten worden. Voorbeelden van current liabilities zijn:
- Crediteuren
- Kortlopende leningen
- Nog te betalen rente
- Nog te betalen dividend
2b. Long-term liabilities
Op deze post staan langlopende schulden die niet binnen 1 jaar voldaan hoeven te worden. Voorbeelden van langlopende schulden zijn:
- Banklening
- Hypothecaire lening
- Langlopende contractuele verplichtingen
- Obligaties
Waarom wordt Equity (Eigen vermogen) gepresenteerd als schuld?
Voor de belegger die wel vaker in balansen snuffelt: Equity, Shareholders Equity of Stockholders Equity, oftewel Eigen Vermogen staan gepresenteerd als liability en/of de rechterkant van de balans. Deze post wordt hierdoor dus gepresenteerd als schuld. Dit is op het eerste gezicht enigszins gek, maar als we er langer over nadenken is dit niet het geval:
Equity (of Eigen Vermogen) is een schuld van het bedrijf aan de aandeelhouders.
Indien je aandelen van het bedrijf bezit, kun je deze post dus lezen als een schuld aan jou.
Indien de beurskoers lager noteert dan de Equity gedeeld door het aantal uitstaande aandelen, zou je kunnen stellen dat je meer waarde koopt dan dat je betaald. Dit is positief te noemen. Toch is het zaak je hier niet altijd blind op te staren. De balans zegt bijvoorbeeld niets over de winstgevendheid van het bedrijf. Hiervoor dienen we naar de winst- en verliesrekening te kijken.
Wat voor inzichten geeft de balans van een bedrijf?
Door de balans nauwkeurig bij langs te lopen, kun je jezelf een goed beeld verschaffen van een bedrijf. Dit is een belangrijke onderdeel van je fundamentele analyse. Is het bedrijf financieel gezond? Heeft het genoeg geld voor nieuwe investeringen? Is er genoeg geld voor onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten? Is het nodig om een nieuwe schuld aan te gaan?
Wanneer je jezelf deze vragen stelt en deze kunt beantwoorden kan er een betere inschatting van de gezondheid en het risico van het bedrijf gemaakt worden. Bij voorkeur kijk je naar bedrijven die veel liquide middelen hebben, veel bezittingen en zo weinig mogelijk schulden. Bedrijven met een grote schuldpositie ten opzichte van de bezittingen wil je doorgaans liever mijden. Ook dien je een goed onderscheid te maken tussen korte- en langlopende bezittingen en schulden.
Voorbeeld:
Stel je hebt een bedrijf met 50 miljoen aan current assets en 10 miljoen aan current liabilities. Dit ziet er op het eerste gezicht goed uit. Elke 1 euro die het in het komende jaar dient te betalen wordt immers gedekt door 5 euro vanuit de current assets. Dit kenmerkt een sterke liquiditeitspositie.
Op de korte termijn zullen er dus geen problemen optreden. Wanneer je verder kijkt op de balans vind je dat het bedrijf 5 miljoen aan long-term assets heeft, maar 100 miljoen aan long-term liabilities. Hier ontdek je dat het bedrijf een enorme schuldenberg heeft, die het op korte termijn nog niet hoeft af te lossen. Het bedrijf zal het wellicht nog een paar jaar uit kunnen zingen, maar na enkele jaren kan de situatie al snel kritiek worden.
Rente
Belangrijk om te weten is dat in het geval van langlopende schulden rente dient te worden betaald. Wanneer je een forse schuld ontdekt is het raadzaam om de jaarlijkse rentekosten in kaart te brengen. Hoge rentekosten kunnen namelijk flink drukken op de nettowinst en verdere groei belemmeren. Er komt een moment dat een langlopende schuld een kortlopende schuld wordt.
De kans is groot dat de langlopende schuld al periodiek in kleine gedeeltes wordt afgelost, zoals bij een hypothecaire lening. Aflossingen zijn uitgaven, maar geen kosten. Deze drukken dus niet de winst, maar de vrije kasstroom.
Voorbeeld berekening
In het bovenstaande voorbeeld kun je verwachten dat de current liabilities snel zullen oplopen, de rentekosten hoog zijn en het steeds moeilijker wordt om de schuld terug te betalen. We kunnen de schulden bij elkaar optellen (10 miljoen current en 100 miljoen long-term), deze vergelijken we vervolgens met de bezittingen (50 current en 5 miljoen long-term).
De waarde van het bedrijf, oftewel de shareholders equity is hierdoor negatief. In dit geval -55 miljoen.
Assets: 55 miljoen
Liabilities: 110 miljoen –
Equity: -55 miljoen
Indien je een aandeel in dit bedrijf koopt, koop je dus een schuld. Op het eerste gezicht geen goede investering.
Vervolgscenario hoge schulden
Een logisch vervolg zal zijn dat de tekorten na verloop van tijd groeien. Bovendien wordt bij een tegenslag het aantrekken van geld steeds moeilijker en zal dit alleen kunnen tegen nog hogere rentes of door nieuwe aandelen uit te geven op hoge koersen. De hoogte van het risico bepaalt immers voor een groot deel het rentepercentage. Over het algemeen geldt, hoe hoger het risico, hoe hoger het rentepercentage. Dit drukt vervolgens weer de winst, waardoor het bedrijf als het ware gevangen zit in de hoge schuld.
Indien je aandelen van een bedrijf koopt, dien je bewust te zijn van de risico’s van een hoge schuldenlast. Soms kan het zijn dat het management de zaken mooier presenteert dan daadwerkelijk het geval is. In zo’n situatie is het belangrijk om de cijfers in acht te nemen, zodat je straks niet met lege handen staat. Als het goed is ben je na het lezen van dit artikel weer een stukje wijzer geworden.
